Vlindertelling 2023

Net als alle insecten zijn ook vlinders gevoelig voor schommelingen in temperatuur en neerslag. Dat behoeft enige uitleg. Insecten zijn koudbloedige dieren en hun lichaamstemperatuur is aangepast aan de omgevingstemperatuur. Bij een hoge omgevingstemperatuur hebben insecten een hoger energieverbruik, waardoor ze zwakker worden. Die zwakkere conditie moet dan worden gecompenseerd met meer inname van nectar. Volgens onderzoek van de Vlinderstichting kregen ook vlinders in de zomer en herfst van 2022 grote klappen:

a. door de extreme droogte en grote hitte in 2022 konden volwassen vlinders hun toch al zwakkere conditie nauwelijks compenseren vanwege het gebrek aan bloeiende nectarplanten;
b. om dezelfde reden konden hun rupsen onvoldoende voedsel halen uit hun waardplanten; dat zijn veelal grassen die echter behoorlijk verdroogd en soms zelfs al verdord waren.

Hieruit volgt dat die vlindersoorten, die als volwassen dier overwinteren, in groter aantal dan gewoonlijk al in de herfst aan hun einde kwamen. Ze hadden onvoldoende reserves opgebouwd. Veel vlindersoorten overwinteren als rups of pop en ook daar vielen klappen. De eerste maanden van 2023 waren namelijk niet alleen erg zacht, maar vooral ook zéér nat. En ook dat heeft zijn impact gehad; hoe hoger de luchtvochtigheid  (regen), hoe groter de kans dat rupsen en poppen verloren gaan door schimmels.
De vraag was dan ook; zouden die effecten in 2023 landelijk zichtbaar zijn bij onze vlinders?

De Vlinderstichting heeft op basis van de vele ontvangen gegevens (het aantal landelijke telroutes bedraagt zo’n 1500) geconstateerd dat 2023, zowel voor vlinders als libellen, landelijk een heel slecht jaar was. Voor vlinders was het wellicht het slechtste jaar sinds de start van de metingen in 1991.
Kijkend naar De Horsten kan geconcludeerd worden dat 2023 qua aantallen dagvlinders aanmerkelijk slechter was dan 2022; zie hiervoor de tabel.

Ook trekvlinders uit Zuid-Europa en Noord-Afrika lieten het afweten. Atalanta’s waren nog wel in aardige aantallen aanwezig, maar Distelvlinders lieten het, ook landelijk, vrijwel afweten.
Door nat weer en lage temperaturen is er in april 2023 niet geteld, mogelijk zijn er hierdoor wat Oranjetipjes gemist (deze vlindersoort vliegt in één generatie van begin april tot half mei).

Over de gehele linie is er dus over 2023 sprake van een afname met 38,4% ten opzichte van 2022.

Wat zal 2024 brengen?